Ουράλια

Ορεινή αλυσίδα της Ρωσίας, που εκτείνεται, σε διεύθυνση από Β προς Ν, επί 2000 και πλέον χιλιόμετρα από την αρκτική τούνδρα έως την αραλοκασπιανή στέπα. Τα όρη αυτά, που έχουν μέτριο ύψος (η ψηλότερη κορυφή Ναρόντναγια έχει ύψος 1.894 μ., αλλά το μεσαίο τμήμα τους φτάνει περίπου τα 600 μ.) και μέσο πλάτος μόνο 160 χλμ., αποτελούν έντονη αντίθεση με τις ασθενείς κυματοειδείς διαμορφώσεις των ημιπεδινών ρωσικών εδαφών και με την ομοιόμορφα εκτεταμένη πεδιάδα της δυτικής Σιβηρίας. Η αλυσίδα των Ο. ορίζει, κατά συμβατικό τρόπο, ένα μεγάλο τμήμα των συνόρων μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, αν και εξαιτίας της νότιας διεύθυνσης της δεν αποτελεί κανένα κλιματικό, βιολογικό ή ανθρωπολογικό όριο. Τα Ο. έχουν σχηματιστεί από παλαιοζωικά, κατά το μεγαλύτερο μέρος, εδάφη: κρυσταλλικούς και αργιλώδεις σχίστες, χαλαζίτες, ασβεστολιθικά πετρώματα του δεβόνιου και του λιθανθρακοφόρου και εκρηξιγενή πετρώματα (γρανίτες, πορφυρίτες, διορίτες, διαβάσες, σερπεντίνες), που απαντώνται προπάντων στην ανατολική πλευρά. Στην ίδια αυτή πλευρά υπάρχουν τμήματα μεσοζωικών ιζηματογενών στρωμάτων εναποτεθειμένα ακανόνιστα στους πιο αρχαίους μετατοπισμένους σχηματισμούς· η συρρίκνωση ανάγεται έτσι στο τέλος του παλαιοζωικού αιώνα και πρέπει να αποδοθεί στην ερκύνιο ορεογένεση. Έπειτα, η αλυσίδα διασπάστηκε και ισοπεδώθηκε από τη διάβρωση χωρίς να επιδράσει καμιά καινούργια συρρίκνωση για vα ανανεώσει τα ανάγλυφα: μόνο σε σχετικά πρόσφατους χρόνους, μετά την παγετωνική δράση του τεταρτογενούς, το σύστημα υπέστη μια ελαφρά ανύψωση, που το έκανε να αναδυθεί και πάλι από το επίπεδο κάλυμμα των ποταμοπαγετωνικών ιζημάτων. Παρά το μέτριο ύψος, παρατηρούνται άφθονες ατμοσφαιρικές κατακρημνίσεις στις οποίες οφείλεται η μεγάλη ανάπτυξη των δασών. Εξάλλου, η εξαιρετική ποικιλία και η αξία του ορυκτού πλούτου εξασφαλίζουν στα Ο. αληθινά εξέχουσα θέση ως μεταλλειολογικό διαμέρισμα. Η εξόρυξη των μεταλλευμάτων σιδήρου χρονολογείται από το 1623, του χρυσού από το 1754 και η παρουσία πλατίνας διαπιστώθηκε το 1824. Η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου επέδρασε κατά αποφασιστικό τρόπο και επί του ανθρώπινου οικισμού: τα κατοικημένα κέντρα, όλα με βιομηχανικό χαρακτήρα, είναι πολλά και πυκνοκατοικημένα, προπάντων στους πρόποδες των ανατολικών κλιτύων, όπου βρίσκονται οι πόλεις Σβερντλόβσκ, Τσελιάμπινσκ και Μαγκνιτογκόρσκ. Ξεχωρίζουν γενικά από τα Β προς τα Ν τρία τμήματα: τα Πετρώδη Ο., τα Μεταλλοφόρα και τα Δασώδη. Προς τα Β τα Πετρώδη Ο., από τις όχθες της θάλασσας Κάρα ως 62° βόρειου πλάτους, υψώνονται απότομα από την τούνδρα και οι κορυφές τους, αιχμηρές και βραχώδεις, έρχονται σε αντίθεση με το πράσινο των κωνοφόρων που καλύπτουν τις πλαγιές έως τα 700 μ. Τα Μεταλλοφόρα (ή Κεντρικά) Ο., που εκτείνονται από 62° μέχρι 55° 30’ βόρειου πλάτους, χάνουν την όψη ορεινής αλυσίδας και διαμορφώνονται σε ευρείες δασώδεις κυματώσεις με εύκολα περάσματα, στις ανατολικές πλευρές των οποίων υπάρχουν πολυάριθμες μικρές λίμνες. Τα Μεταλλοφόρα Ο. είναι περιοχή πλουσιότατη σε ορυκτά, που έχει γίνει ζωτικός παράγοντας της σοβιετικής οικονομίας. Από εδώ ξεκινούν οι κυριότερες συγκοινωνιακές αρτηρίες που διασχίζουν τη χώρα. Τα Δασώδη ή Νότια Ο. εκτείνονται μεταξύ 55° 30’ και 51° βόρειου πλάτους. Περιλαμβάνουν το πιο ανώμαλο τμήμα ολόκληρου του συστήματος, που αποτελείται από τρεις παράλληλες ορεινές αλυσίδες με κατεύθυνση από τα Β προς τα Α και από τα Ν προς τα Α, που αποκλίνουν στο νότιο άκρο και προεκτείνονται προς τις στέπες. Οι ψηλότερες κορυφές που βρίσκονται όλες κατά μήκος της δυτικής αλυσίδας είναι η Ιρεμέλ (1595 μ.) και η Γιαμάν Τάου (1.710 μ.) από εδώ πηγάζει ο ποταμός Ουράλης. Τεράστιος είναι και εδώ ο ορυκτός πλούτος. Ουράλια: η κορυφή Σάμπλια (1648 μ.) στα Πετρώδη Ουράλια, βόρειο τμήμα της ορεινής αλυσίδας.